Strona główna | Mojawitryna

Obecnie choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa i stawów znajduje się w pierwszej trójce najczęściej zgłaszanych dolegliwości przewlekłych u lekarza rodzinnego. Bóle, których podłożem jest patologia układu nerwowego pojawiają się natomiast w pierwszej piątce ostrych schorzeń, będących przyczyną wizyty u lekarza.

Schorzenia kręgosłupa zazwyczaj upośledzają codzienną zwykłą aktywność pacjentów. Najczęściej pojawia się ból kręgosłupa, choć nie jest on jedynym objawem, jaki może wystąpić. Bywają objawy znacznie bardziej niepokojące.

Kręgosłup spełnia wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka. Jest podporą całego ciała - utrzymuje jego ciężar ciała i jest jednym z elementów, który zapewnia równowagę, jest zaczepem mięśni, amortyzuje wstrząsy, a także chroni przed urazem elementy nerwowe (rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe). Poszczególne kręgi oddzielone są krążkami międzykręgowymi, potocznie zwanymi dyskami. Dyski utrzymują kręgi w odpowiednich odstępach i amortyzują wstrząsy.

W ciele człowieka zachodzi wiele procesów związanych z wiekiem. Procesom starzenia podlegają kości, stawy, więzadła i mięśnie. Jednym słowem wraz z człowiekiem starzeje się cały jego kręgosłup.

Dodatkową przyczyną dolegliwości związanych z kręgosłupem mogą być urazy, ciężka praca fizyczna, podnoszenie ciężkich przedmiotów, jak również długotrwały siedzący tryb życia.

Aby skutecznie pomóc choremu potrzebna jest precyzyjna diagnoza, wdrożenie leczenia zachowawczego i ewentualna kwalifikacja do zabiegu operacyjnego.

Zajmuję się diagnozowaniem chorób kręgosłupa, kierowaniem na niezbędne badania oraz do szerokiego spektrum terapii, w tym także leczenia operacyjnego.

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa

Zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa są spowodowane przez wiele czynników. Ważne są procesy starzenia. Kolejnymi czynnikami predysponującymi są nadwaga i niska aktywność fizyczna. Nie bez znaczenia są też skłonności dziedziczne (genetyczne).

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa to schorzenie degeneracyjne. Powoduje wystąpienie zmian nieodwracalnych. "Zużywają" się zarówno tkanki tworzące stawy między poszczególnymi kręgami, dyski międzykręgowe, kręgi same w sobie oraz inne części składowe kręgosłupa. W wyniku choroby dochodzi również do uszkodzenia chrząstek stawowych, przebudowy kości wraz z tworzeniem się . wyrośli kostnych (tzw. osteofitów), a czasem także do powstawania torbieli podchrzęstnych.

Zmiany te nie pozostają bez konsekwencji dla struktury kręgosłupa jako całości. Są źródłem powstawania niestabilności, deformacji, a co najgorsze są źródłem dolegliwości bólowych.

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa jest pojęciem niezwykle szerokim. Może przyjmować różne formy w zależności od miejsca dominującego występowania. Wymaga wykonania badań obrazowych, badania klinicznego pacjenta i dobrania ewentualnej terapii.

Wśród klinicznych postaci schorzenia wyróżniamy między innymi:

- chorobę zwyrodnieniową właściwych stawów międzykręgowych,
- chorobę zwyrodnieniową segmentu kręgowego (w tym stosowane w klasyfikacji radiologicznej zmiany typu Modic),
- hiperostozę kręgosłupa.

Choroba zwyrodnieniowa

Dyskopatia

Dyskopatia, czyli choroba krążka międzykręgowego jest dość szerokim pojęciem. Krążek (dysk) to jedna ze struktur budujących kręgosłup. Umiejscowiony jest pomiędzy trzonami kręgów i pełni rolę "amortyzatora" umożliwiającego jednoczenie ruch struktur kostnych względem siebie. Zbudowany jest z jądra miażdżystego otoczonego pierścieniem włóknistym.

Istnieje wiele czynników mających wpływ na rozwój dyskopatii:

- urazy mechaniczne związane najczęściej z podnoszeniem ciężkich przedmiotów,

- nieergonomiczne, długotrwałe obciążanie kręgosłupa,

- zaburzenia anatomii kręgosłupa (wady wrodzone, skrzywienia),

- nadwaga,

- palenie tytoniu,

- predyspozycje genetyczne.

Najczęściej dyskopatia występuje w odcinku lędźwiowym, w drugiej kolejności szyjnym, najrzadziej zaś w piersiowym. Pierwotnym jej objawem jest miejscowy ból kręgosłupa z towarzyszącym wzmożonym napięciem mięśni przykręgosłupowych. Może on promieniować do kończyn. Czasem pojawiają się opaczne doznania czuciowe - osłabienie czucia dotyku, drętwienia, mrowienia.

Bywają też bardziej niebezpieczne objawy neurologiczne. Zmuszają one najczęściej do podjęcia leczenia zabiegowego w trybie pilnym. Należą do nich:

- osłabienie mięśni,

- niedowłady,

- zaburzenia czynności fizjologicznych (poprzez ucisk na korzenie nerwowe związane z unerwieniem mięśni zwieraczy pęcherza moczowego i odbytu.

Wśród metod leczenia choroby krążka międzykręgowego wyróżniamy:

- fizykoterapię i kinezyterapię,

- farmakoterapię,

- szeroki wachlarz leczenia operacyjnego
(sekwestrektomia, discektomia, laminektomia, implantacja stabilizatora międzywyrostkowego, implantacja protezy międzytrzonowej).

Poniżej znajduje się schemat przedstawiający kolejne etapy choroby - od zwyrodnienia, przez uwypuklenie, po ekstruzję i ostatecznie powstanie sekwestru, czyli umiejscowienie się oderwanego fragmentu jądra miażdżystego w świetle kanału kręgowego. Etap schorzenia, objawy oraz choroby współistniejące wpływają na wybór właściwej terapii.

Dyskopatia

Rwa kulszowa

W przeciwieństwie do opisanej wcześniej dyskopatii, rwa kulszowa nie jest chorobą. Jest to zespół objawów. Przyczyną jest ucisk struktur nerwowych (korzeni i nerwu kulszowego). Najczęściej w wyniku dyskopatii i zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa.

Rwę kulszową może symulować również tzw. rwa gruszkowa w zespole mięśnia gruszkowatego. Związana jest ona z uciskiem nerwu kulszowego przez mięsień gruszkowaty przebiegający w okolicy pośladka.

Zdarza się również, iż rwa spowodowana jest innymi czynnikami, jak lokalne stany zapalne, czy nawet choroby nowotworowe.

Objawem rwy kulszowej jest ból okolicy lędźwiowej kręgosłupa promieniujący w kierunku pośladka, a czasem dalej do kończyny dolnej zgodnie z przebiegiem nerwu kulszowego (rycina niżej). Mogą towarzyszyć mu również: mrowienie, drętwienie, ubytek siły mięśniowej, zaburzenia czynności fizjologicznych - nietrzymanie/zatrzymanie moczu lub stolca oraz dysfunkcje seksualne).

Dlatego też w przypadku wystąpienia rwy kulszowej niezbędna jest konsultacja lekarska celem pogłębienia diagnostyki i wdrożenia leczenia.

Rwa kulszowa

Stenoza

Stenoza to inaczej zwężenie kanału kręgowego. Powstaje najczęściej w wyniku powolnego, stopniowego rozwoju zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. W związku z tym pojawia się najczęściej po 50 roku życia. Dochodzi do dysproporcji pomiędzy światłem kanału kręgowego, a objętością jego zawartości.

Na światło kanału wpływ ma przerost zarówno struktur kostnych, jak i tkanek miękkich, w tym więzadeł, a także zwyrodnienia dysków międzykręgowych, bądź przemieszczenia kręgów względem siebie (kręgozmyk). Zwężenie może dotyczyć nie tylko samego kanału kręgowego, ale również tzw. otworów międzykręgowych, którymi wydostają się korzenie nerwowe.

Zmiany te powodują ucisk worka oponowego, korzeni nerwowych i naczyń krwionośnych, które skutkuje zaburzeniami ukrwienia korzeni nerwowych. Wrodzony wąski kanał kręgowy powoduje, że objawy stenozy pojawiają się znacznie wcześniej.

Objawy zwężenia kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym, to dolegliwości bólowe kręgosłupa z promieniowaniem do obu kończyn dolnych z towarzyszącym ich drętwieniem i uczuciem osłabienia. Pacjent poszukując ulgi przyjmuje pochyloną pozycję, a leżąc układa się w sposób ze zgiętymi kończynami w stawach biodrowych. Charakterystycznym objawem stenozy jest tzw. chromanie neurogenne, czyli po przejściu określonego dystansu (od kilkudziesięciu do kilkuset metrów) pojawia się ból kończyn dolnych, który zmusza do zatrzymania się. Samo zatrzymanie się nie powoduje redukcji dolegliwości. Ból ustępuje dopiero, gdy chory przykuca, siada lub przyjmuje pozycje leżącą.

W przypadku stenozy kanału kręgowego w zależności od obrazu rezonansu magnetycznego, objawów klinicznych i współistniejących schorzeń możliwe jest kilka rodzajów terapii - od fizjoterapii, poprzez farmakoterapię, aż do celowanej iniekcji leków i operacyjnego odbarczenia kanału kręgowego (często wraz ze stabilizacją kręgosłupa implantami tytanowymi).

Złamania

Złamania kręgosłupa to schorzenie niezwykle groźne. Jego skutki niemal zawsze są bardzo poważne. Wiąże się to z rolą jaką pełni kręgosłup. Jest podporą, umożliwia ruch, ochrania rdzeń kręgowy i początkowe odcinki korzeni nerwowych.

W związku z tym uraz kręgosłupa może skutkowa zarówno zaburzeniami w utrzymaniu postawy, zaburzeniami motorycznymi, jak niedowładami lub porażeniem kończyn, zaburzeniami oddechowymi oraz zaburzeniami kontroli pęcherza moczowego i zwieraczy odbytu.

Na podstawie mechanizmu wyróżnia się następujące rodzaje złamań:

1/ złamanie zgięciowe kręgosłupa

2/ uraz wyprostny kręgosłupa

3/ złamanie kompresyjne

W zależności od rodzaju, morfologii złamania, objawów klinicznych i czasu, jaki upłynął od urazu wskazane są różne możliwości terapii. Od leczenia zachowawczego, stosowania stabilizatorów i ortez, po leczenie operacyjne (operacje "otwarte" lub tzw. "przezskórne").

Złamania kompresyjne kręgosłupa, to złamania, które obejmują trzony kręgowe, prowadząc do ich "zapadnięcia" i zmniejszenia wysokości. Najczęściej powstają w wyniku urazów - nagłęgo zgięcia lub obciążenia kręgosłupa. Często również pojawiają się u osób starszych na tle osteoporotycznym, często u pacjentów silnie obciążonych internistycznie. Wiążą się z uporczywymi dolegliwościami bólowymi kręgosłupa. W takim przypadku możliwe jest wykonanie wertebroplastyki - czyli wprowadzenia cementu do złamanych trzonów. Zabieg ten wzmacnia trzony, powoduje niemal natychmiastową redukcję dolegliwości bólowych, a co najważniejsze do jego wykonania nie ma potrzeby znieczulenia ogólnego pacjenta.

Stenoza

Złamania

Aleksander Wilk

NEUROCHIRURGIA

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa

Dyskopatia

Rwa kulszowa

Stenoza

Złamania

Powrót na górę strony